Linde Schrijft

Zeventien wetenschappers pleiten voor een verbod op sociale media voor kinderen jonger dan 16. Een goed idee, daar lijkt iedereen het wel over eens, maar hoe kunnen we dat ooit in de praktijk implementeren? Ik had me er als puber waarschijnlijk weinig van aangetrokken.

“Kinderen krijgen op steeds jongere leeftijd een smartphone en toegang tot sociale media. Dat leidt steeds meer tot negatieve gevolgen voor hun schoolprestaties, en hun mentale en fysieke gezondheid. Veel studies tonen namelijk aan dat overmatig schermgebruik bijdraagt aan slaapproblemen, concentratiestoornissen, angst, depressie, obesitas, en een verstoorde sociale en emotionele ontwikkeling. Daarnaast worden jongeren blootgesteld aan schadelijke online-inhoud, zoals pornografie, cyberpesten en radicalisering.”

Dat schrijven de wetenschappers in hun open brief, en gelijk hebben ze. Wie 400 jaar in de tijd zou terugreizen en eender welke sociale media app zou laten zien aan een toevallige passant zou te horen krijgen at het des duivels is, en daarmee zouden ze nog niet zo ver van de realiteit zitten. De negatieve impact van sociale media is niet te onderschatten en als samenleving blijven we daar maar al te vaak blind voor.

Kind van sociale media

Facebook kwam in 2004 op de markt, Instagram in 2010, Twitter/X in 2006 en TikTok in 2016. Ik ben dus makkelijk een kind van sociale media te noemen. Geboren net voor de eeuwwisseling in 1999 was ik volop in de puberteit toen de meeste van die websites en later apps echt doorbraken, en als puber wilde ik er niets van missen. Voor mij was het een plek waar ik mezelf kon uiten, maar vooral een plek waar mijn ouders niets van afwisten. Zij waren immers ‘te oud’ voor sociale media. Ik was eigenlijk te jong. Dat wist ik toen al, want ik moest liegen over mijn geboortejaar om op die sites te geraken.

Als ik terug in de tijd zou kunnen gaan, zou ik tegen mezelf willen zeggen om het niet te doen. Ik zou waarschijnlijk niet geluisterd hebben, eens goed met mijn ogen rollen en vrolijk verder gaan met wat ik bezig was. Ik zou mijn jongere zelf willen waarschuwen voor sociale media, want ook op mij heeft het tijdens belangrijke jaren een erg negatieve impact gehad. Meer nog, zonder sociale media had ik toen, maar ook nu, een pak gelukkiger geweest.

De waarschuwing die Dirk De Wachter en co in hun open brief uiten, leest voor mij dan ook eerder als een checklist. Slaapproblemen? Check. Concentratiestoornissen? Check. Angst? Check. Depressie? Check. Obesitas? Check. Cyberpesten? Check. Radicalisering? Check (in beperkte mate, geef ik toe, maar toch). Ik zou zo in een of andere cursus of sensibiliseringsfolder kunnen staan.

Puber-Linde

Maar of zo’n sensibiliseringsfolder gewerkt zou hebben op puber-Linde? Ik betwijfel het. Puber-Linde was, net zoals elke andere puber in ons land, een eigenwijs ding. Mocht ik van mijn ouders op sociale media? Nee. Voldeed ik aan de leeftijdseisen van die verschillende websites? Ook nee. Maakte ik toch een account aan? Natuurlijk. Iedereen deed het. Iedereen, elke leeftijdsgenoot, vond een manier om het sociale media-verbod van onze ouders en de leeftijdsrestricties van die websites te omzeilen. Wat doet experten dan denken dat strengere regels, meer officieel advies en meer sensibilisering nu opeens wel iets zouden uithalen?

Zelfs nu ik als volwassene op de hoogte ben van de negatieve impact van sociale media op mijn mentale en fysieke gezondheid, spendeer ik nog makkelijk twee tot drie uur per dag al scrollend op mijn smartphone. En dan is het al fel gebeterd tegenover enkele maanden geleden, toen was dat pakweg vijf uur per dag, met uitschieters tot zelfs acht uur. Ik weet inmiddels beter, en toch… Het is een verslaving, eentje waar we jongeren in de toekomst beter voor moeten behoeden.

De open brief van die zeventien experten is dan ook niet alleen een dringend, maar ook hoognodig advies aan beleidsmakers en ouders. Een nobel doel, maar misschien ook wel hoogmoedig. En toch, íéts doen, is nog altijd beter dan niets doen. Een klein beetje impact is toch ook impact. Elke jongere zonder sociale media-verslaving is een stap in de goede richting.